In 1986 had Bob Dylan samen met Tom Petty en diens band The Heartbreakers een succesvolle tournee gedaan door Australië en Nieuw Zeeland. Die kreeg een vervolg met een gelijkaardige tocht door Noord Amerika.
In de herfst van 1987 wachtte hem een laatste, Europese luik van de wereldtournee.De zanger keek er met frisse tegenzin tegen aan. “Ik had een tournee van 18 maanden gedaan met Tom Petty and the Heartbreakers,” blikt hij terug in Kronieken. “Dit zou mijn laatste zijn. Ik had geen voeling meer met wat voor inspiratie dan ook. Tom stond op de top van zijn kunnen en ik op de bodem van het mijne. Ik kon het verschil niet overbruggen. Alles lag in duigen. Mijn eigen liedjes waren vreemden voor me geworden… Ik had mijn tijd gehad. Ik kon haast niet wachten om me terug te trekken en mijn tent te pakken. Nog één keer met Petty met de pet rond en dan hield ik het voor gezien.”
Begin september 1987 vloog hij naar Egypte om er wat uit te rusten. Hij had zijn oude vriend, Victor Maymudes, laten overkomen naar het Marriott Hotel in Cairo. Victor had Dylan, in 1965-66 als road-manager begeleid tijdens zijn hectische wereldtournee.
Maymudes was een grote man, zes jaar ouder dan Bob, met strenge, sombere trekken. Hij kwam indrukwekkend over, maar was in feite een vriendelijke, zachtaardige kerel. Hij kon uitstekend schaken en poolbiljarten en was daarom ideaal gezelschap voor Bob.
Dylan stelde hem voor om terug voor hem te komen werken, als zijn persoonlijke assistent.
De tournee ging van start op 5 september in Israël, met twee optredens: in Tel Aviv en in Jeruzalem. In plaats van met het vliegtuig van Cairo naar Tel Aviv te vliegen, stond Dylan er op met de bus te reizen: een lange, tien uur durende rit door de stoffige Gaza strook.
Misschien had hij geen zin in de voorziene repetitie, die hierdoor kwam te vervallen.
Zijn eerste concert in het Beloofde Land, in het Hayarkon Park van Tel Aviv, verliep ronduit chaotisch. Na zijn ervaringen met The Grateful Dead had Dylan een gedurfde setlist opgesteld. De band was echter totaal niet voorbereid op songs als ‘I’ll Be Your Baby Tonight’, ‘Senor (Tales Of Yankee Power)’, ‘In The Garden’, ‘Joey’ of ‘Dead Man, Dead Man’. Als afsluiter kwam hij zelfs met de negro spriritual ‘Go Down, Moses’.
Dylans manier van zingen was ook erg afwijkend, zowel qua frasering als qua teksten. De sets leken willekeurig opgebouwd en Dylans gedeelte was erg kort in verhouding met de hele show.
Bovendien zag de zanger er oud uit. Op zijn uitdrukkelijk verzoek stonden de podiumlichten zo zwak dat hij nauwelijks te zien was. Dat alles maakte dat de show slechte kritieken kreeg en vele mensen gingen ontgoocheld naar huis.
Als reactie kwam hij voor het concert in Jeruzalem met haast louter bekende hits.
Die namiddag had hij een interview gegeven aan Kurt Loder van Rolling Stone. Daarbij liet hij zijn ongenoegen over de negatieve reacties in de pers duidelijk blijken: “de media zijn het werktuig van de duivel!”. Verder meende hij dat “het niet lang [zal] duren voor een charismatische leider de wereld op zijn knieën zal dwingen.”
Misschien hadden de cocktails die hij aan de lopende band achterover sloeg zijn brein beneveld. Volgens Loder dronk de zanger zich voor ieder optreden moed in met een viertal wodka cocktails.
Hij was dan ook vast van plan om te stoppen. “Ik had er vrede mee en was het een prettig idee gaan vinden. Het enige wat veranderd was, nu ten opzichte van toen, was dat optredens me nu geen inspanning meer kostten. Ik gleed erdoorheen.”
De gevarieerde setlist bleven een constante tijdens de rest van de tournee. Tijdens de eerste vier shows zong hij tachtig verschillende nummers. Pas tijdens de laatste bis van het derde concert bracht hij voor het eerst een song die hij in de vorige shows had gezongen.
“Gewoon om te kijken of ik het kon. Het leek makkelijk. De invalshoeken die ik hanteerde waren zeer zwaar maar zeer effectief. Door deze andere formule, deze andere benadering van de vocale techniek, blies ik mijn stem nooit op en kon ik almaar door blijven zingen zonder moe te worden.”
* * *
Tom Petty, Bob Dylan & Howie Epstein
En dan op 10 september, in de St. Jakobshalle van Basel, kwam de kentering. In zijn Kronieken vertelt hij: “Toen, op een avond in het Zwitserse Locarno, viel alles plotseling in duigen. Een ogenblik lang viel ik in een zwart gat. Het podium was in de openlucht en de wind was stormachtig, het soort avond waarop alles kan wegwaaien.
Ik deed mijn mond open om te zingen en de lucht werd compacter… en er kwam niets uit. De technieken deden het niet. Ik kon het niet geloven. Ik dacht dat ik het zo goed voor elkaar had, maar het was niet meer dan de zoveelste truc.”
In paniek probeerde hij iets anders.
“Dat deed ik automatisch en uit het niets. Onmiddellijk was het alsof er een volbloed door de poort kwam aangegaloppeerd. Alles kwam terug en het kwam multi-dimensionaal terug. Zelfs ik stond versteld.”
Hij voelde zich compleet herboren en had een nieuw doel voor ogen. Hij wou opnieuw beginnen, zichzelf ten dienste van het publiek stellen.
“[In Zwitserland] was het of ik opeens een stem hoorde. Het was alsof ik het niet zelf dacht: ‘Ik ben vastbesloten om te blijven standhouden, of God me bijstaat of niet.’ Plots ontplofte alles. Van alle kanten ontplofte het. En ik merkte dat iedereen daar – normaal keken ze naar de meisjes achter me… ze stonden daar zodat ik me niet zo slecht zou voelen. Maar toen dat gebeurde keek niemand meer naar de meisjes. Ze keken allemaal naar de hoofdmicrofoon… ik wist toen: ik moet deze songs gaan spelen. Dat is wat ik moet doen.”
Dylan zelf situeert de openbaring een maand later: in Locarno, op 5 oktober. Uit de opnamen blijkt dat het veel al tamelijk in het begin van de tournee gebeurde, tijdens een eerder optreden in Zwitserland. Tot die conclusie komen tenminste biografen als Clinton Heylin en Paul Williams, die opnames van vele concerten hebben bestudeerd.
Door de vernieuwde aanpak verschilde de Europese herfsttournee met Tom Petty & The Heartbreakers enorm van de vorige gezamenlijke tournee door Noord Amerika. The Heartbreakers boden een erg sterke basis voor Dylans nieuwe interpretaties en de meeste shows waren zeer, zeer goed.
“Je kunt je gedachten geen moment laten afdwalen,” vertelde Benmont Tench. “zelfs de vertrouwde songs weet hij een draai te geven: een tempowisseling of een spectaculaire voordracht. Met Bob Dylan spelen geeft je zeker een flinke schop onder je achterste… Zo zegt hij bijvoorbeeld opeens: ‘Vandaag openen we met ‘Forever Young’’ – de Heartbreakers hebben die song misschien één keer gespeeld – en dan zegt hij: ‘En Benmont, jij begint’.”
“We leerden ervan dat je je geen zorgen hoeft te maken of je een nummer wel helemaal precies speelt,” valt gitarist Mike Campbell hem bij: “Soms kon je het beter afjakkeren en maar hopen dat er een wonder gebeurt.”
* * *
Bij het optreden in de Valby Hallen in Kopenhagen, op 21 september deed zich zo een gelegenheid voor. Dylan had aan Britta Lee Shain, de vriendin van zijn roadmanager Gary Shafner, gevraagd om de setlist op te stellen. Zij had een paar van haar favoriete nummers er tussen gezet, waaronder ‘Desolation Row’. De song was nog nooit gerepeteerd, maar toch kregen ze het voor mekaar om een elektrische versie tot een goed einde te brengen.
Twee dagen later moest Gary Shafner, vanwege privé omstandigheden, een paar dagen terug naar Californië. Dylan toonde zich bereid om zich over diens vriendin te ontfermen.
Zo nam Britta Lee mee, bij een bezoek aan de enige synagoge in Finland. Tijdens het uitstapje verzekerde hij haar dat wanneer hij ‘Tomorrow Is A Long Time’ zou spelen, “alles goed zou komen”.
Natuurlijk bracht hij de volgende avond, in Götenborg, het nummer in een akoestische versie, met Benmont Tench op piano en Mike Campbell op gitaar: ‘Tomorrow Is A Long Time.
Dat viel zo goed mee dat hij, gedurende de rest van de tournee, telkens één à twee songs in deze minimale bezetting bleef brengen.
Op 3 oktober vierde Dylan de Joodse feestdag Rosh Hashanah samen met Britta Lee in het huis van een Israëlische dignitaris in Rome. Na afloop van het optreden die avond, nam hij de jonge vrouw mee naar zijn hotelkamer. Daar werd hij opgebeld door zijn vriendin Carole Childs, die om plastische chirurgie bedelde. Dylan ging echter niet in op haar wensen en ook niet op Britta Lee’s avances, “omdat het een feestdag is” en hij zijn vriend niet wou kwetsen.
De volgende avond, in Milaan, viel de helft van de bezwaren weg en ging hij toch met haar naar bed.
De dag daarna waren ze in Locarno – de plaats waar Dylan zijn keerpunt situeert.
Daar kreeg hij een telefoontje van zijn eerste vrouw, Sara. Zij had gemerkt dat hij overal in Europa babykleding kocht. Ze liet hem verstaan dat ze het vreselijk vond op die manier er achter te moeten komen dat hij opnieuw vader was geworden.
Aan Britta Lee vertelde hij schouderophalend dat veel vrouwen in de wereld zijn kinderen hebben gedragen.
Enkele dagen later keerde Gary Shafner terug. Hij kwam er al snel achter dat zijn vriendin hem heeft bedrogen met zijn werkgever. Beschaamd en ongelukkig verliet hij de tournee. Het was het einde van de jarenlange vriendschap.
Hij vloog terug naar L.A. waar hij het Dylan betaald zetten door hem van hetzelfde laken en pak te geven. Hij vroeg Carole Childs mee uit eten en dook met haar het bed in.
Wanneer hij haar vertelde wat er in Europa was gebeurd belde Childs Dylan op om hem de huid vol te schelden. Ze waarschuwde hem dat ze onmiddellijk naar Londen zoukomen. Dylan loste het echter op zijn manier op: hij zette Britta Lee Shain op het vliegtuig en nam terug zijn plaats in, achter in de tourbus, bij zijn vrouw, Carolyn. Probleem opgelost.
En Shain hield er een stevige cent aan over. Zij publiceerde haar wedervaren in een boek: Seeing The Reel You, At Last.
* * *
Het sluitstuk van de Europese tournee werd gevormd door zeven concerten in Engeland: drie in de International Arena van Birmingham en vier in de Wembley Arena van Londen. George Harrison ging naar alle concerten kijken. Na herhaald aandringen van Bob Dylan was de ex Beatles bereid om aan het einde van de laatste show een nummer mee te spelen. Dat werd ‘Rainy Day Woman # 12 & 35’.
Die avond gaf Dylan aan Elliott Roberts de opdracht om voor het volgend jaar 200 optredens te regelen. Hij wou ook evenveel optredens voor de twee volgende jaren, telkens in dezelfde steden.
“Ik had uitgerekend dat het me minstens drie jaar zou kosten om tot het begin te raken, om het juiste publiek te vinden, of voor het juiste publiek mij zou vinden.”
Hij hield er rekening mee dat de ouderen stilaan zouden afhaken en hoopte dat de jongeren telkens hun vrienden zouden aanraden om mee te komen. Zo zou het aantaltoeschouwers op peil blijven.
De Never Ending Tour was geboren.
‘Forever Young’ – Londen 16 oktober 1987
P.S. Het concert in Vorst Nationaal op 8 oktober 1987 komt uitgebreid aan bod in een volgende post.
Zowel artistiek als emotioneel was Dylan in 1987 op een dieptepunt aanbeland. Hij leed al enkele jaren aan writer’s block, was zwaar aan de drank en zijn geheime huwelijk met een van zijn zwarte zangeressen stelde niet veel voor. Zelfs wanneer zij met hem mee de wereld rond trok bedroog hij haar voortdurend met een van zijn vele vriendinnen.
Zelfs optreden zei hem niks meer.
Tien jaar later blikte hij terug: “[In 1987] had ik het dieptepunt bereikt. Wat het ook was wat ik had willen doen, dat was het zeker niet. Ik wou er mee ophouden… Ik wist niet meer wat [mijn songs] betekenden… alleen maar wat woorden? Het stond allemaal zover van mij af. ..
Ik teerde lang voort op mijn naam. Mijn naam en mijn reputatie, dat was alles wat ik nog had. Ik was ten prooi gevallen aan geheugenverlies… Ik wist niet wat ik moest voorstellen op het podium.”
Toch heeft Elliott Roberts, de manager van Bob Dylan, voor zijn cliënt nog een aantal optredens op touw gezet samen met The Grateful Dead.“We hielden altijd al van zijn muziek,” verklaarde Jerry Garcia, de leider van die band enthousiast: “en nog steeds. Dat was iets wat we altijd al wilden doen: Bob Dylan & The Grateful Dead. Dus toen we hem tegenkwamen [in ‘86] en we erover begonnen zei hij OK.”
Dylan was alleen maar akkoord gegaan omdat het een erg lucratieve deal was: hij krijgt maar liefst 70% van de inkomsten!
* * *
Garcia had dat jaar enkele maanden op het randje van de dood gebalanceerd. Hij was in een coma geraakt, veroorzaakt door een combinatie van suikerziekte en langdurig gebruik van heroïne en cocaïne. Met de gezamenlijke tournee in het vooruitzicht zorgde Garcia er voor dat hij clean was. Ook de rest van de band keek uit naar deze zes uitzonderlijke optredens. “Hij kwam langs voor een week of twee, drie en we repeteerden en probeerden wat uit. We speelden wat dingen en hadden plezier en trokken met elkaar op.”
Maar Dylan zag dat allemaal heel anders. Hij bracht zelfs geen gitaar mee naar de repetities.Bob Weir bood hem aan er één te kiezen uit zijn collectie. Dylan pikte ereen roze exemplaar uit.
De repetities vonden, de eerste twee weken van juni 1987, plaats in Club Front in San Rafael, Californië. Dylan verbeef er in het Stoufers Hotel. Zijn vrouw was thuisgebleven met hun dochtertje. Dylan had Carole Childs mee om hem gezelschap te houden.
Tot Dylans verassing wilden de Dead meer en andere nummers repeteren dan hij gewoonlijk speelde met Petty. Dat probleem had hij ook al bij de Heartbreakers gehad: “Benmont Tench bleef mij maar vragen, smeken bijna, om eens wat andere nummers te spelen… en ik kwam iedere keer met een of andere smoes…”
De paniek sloeg bij hem toe: “Geen van die liedjes zei me ook maar iets en ik wist niet hoe ik ze met enige overtuiging kon zingen. “
In zijn Kronieken vertelt Dylan hoe hij met een smoesje de deur uit vluchtte en het op een lopen zette. Een paar straten verder passeerde hij een bar waar een paar muzikanten jazzballades speelden. Hij ging er binnen en keek naar de mannen. De zanger was ontspannen en zong met een natuurlijke kracht.
“Plots, zonder enige waarschuwing, leek het alsof deze kerel een raam naar mijn ziel had open gezet,” vertelt Dylan. “Ik deed dat vroeger ook zo, besefte ik. Het was lang geleden en het ging automatisch. Die techniek was zo elementair, zo simpel en ik was haar vergeten. Ik vroeg me af of ik het nog steeds kon. Ik wilde het op z’n minst een keer proberen.”
Hij keerde terug naar de repetitieruimte, alsof er niks was gebeurd, en probeerde het uit.“In het begin verliep het moeizaam, alsof ik door een betonnen muur heen moest. Ik proefde alleen het stof. Maar dan kwam er opeens ietslos vanbinnen. Heel wonderlijk… Ik speelde die shows met de Dead en hoefde er nooit bij na te denken. Misschien hadden ze gewoon iets in mijn drankje gedaan – wie weet? Maar wat ze ook voorstelden, voor mij was alles prima. En dat had ik allemaal te danken aan die oude jazz zanger.“
Natuurlijk hebben de Grateful Dead en hun management een ander beeld van die repetities. “Hij was moeilijk om mee samen te werken,” weet Bob Weir. “Hij wou een nummer ooit meer dan twee of drie keer repeteren. We speelden misschien honderd nummers elk twee of drie keer…”
* * *
De tournee zelf ging twee weken later van start, op 4 juli. De dagervoor hadden Dylan en de Dead afgesproken in het Red Lion Hotel bij Foxboro, om de setlist op te stellen. De band wou een vast repertoire voorstellen, terwijl de zanger, verrassend genoeg, net met hetvoornemen kwam om de setlist overhoop te gooien. “Bob kwam met een lijst nummers die weinig leek op wat we hadden gerepeteerd.”
Het resultaat was niets minder dan een ramp. “Het was alsof we nooit hadden gerepeteerd,” aldus Bob Weir over de openingsshow in het Sullivan Stadium van Foxboro, Massachusetts.
Geen van de beide drummers van de band volgde de zanger of gaf hem een basis om op voort te bouwen. Na twee songs werd het al duidelijk dat Dylan liever ergens was geweest. Tussen de songs draaide hij zijn rug naar het publiek om zijn gitaar te stemmen. En tijdens het zingen keek hij naar de grond. Zijn stem klonk ook meer gehavend dan ooit.
Jerry Garcia toonde zich verbaasd om de werkmethoden van The Zimm: “Hij is grappig: een beetje een kameleon. Hij speelt volgens zijn gevoel… maar er zijn twee dingen die uiterst belangrijk zijn in de muziek, waar hij echt geen kaas van heeft gegeten: een nummer beginnen en eindigen. Alles wat daar tussen zit is fantastisch, maar het begin en het einde… “
Het meest dramatische was echter dat het jongensachtige imago van de vorige zomer was omgeslagen in het andere uiterste: Dylan zag er plots uit als een oude man, met een baard, gekromde rug, bijziend en zwijgzaam zowel tussen de nummers als tussen de optredens. Contractueel was vastgelegd dat op de videoschermen geen close-ups van hem mochten worden vertoond.
Volgens Denny McNally, de biograaf van de groep, was Dylan tijdens deze reeks optredens zo dronken of stoned dat hij dikwijls zijn teksten vergat. Soms speelde hij gewoon in een andere toonaard dan de rest van de groep. Kringen rond de zanger legden uit dat Dylan zware medicatie nam, omdat hij rugklachten had.
Samen speelden ze een half dozijn shows, telkens voor zo’n 75 000 toeschouwers. De Dead speelde eerst twee uur lang en dan volgde een gezamenlijke set met de Dead als backing band voor Bob. Daarbij brachten ze telkens twaalf songs, plus een toegift. Per set waren er hooguit drie nummers die niet uit de jaren zestig kwamen.
Tot de verrassingen behoorden ‘Chimes Of Freedom’ dat hij sinds 1964 niet meer had gezongen. Zowel ‘John Brown’ als ‘Tomorrow Is A Long Time’ waren nog nooit in een studio versie verschenen.
En dan waren er nog ‘Queen Jane Approximately’ en ‘Joey’ die hun live debuut kregen.
Terwijl de concerten hadden gezorgd voor een pak frustraties bij de Dead, had Dylan er veel van geleerd.Zowel van hun gezelschap, als van de wijze waarop ze, haast moeiteloos, elke denkbare vorm van Amerikaanse muziek naar hun hand zetten: of hun nu folk ballads uit de Appalachen waren, een nummer van Bing Crosby of free-form jazz.“Hij schreef niet veel toe,” blikte Jerry Garcia terug. “Ik denk dat hij op zoek was naar een nieuwe richting voor zijn songs.We praatten over mensen als Elisabeth Cotton, Mississippi Sheiks, Earl Scrugs, Bill Monroe, Gus Cannon, Hank Williams…. We probeerden wat van die dingen uit tijdens de repetities. Ik toonde Bob wat van die nummers: ‘Two Soldiers’, ‘Jack-A-Roe’, ‘John Hardy’… Het probleem was dat Bob die nummers liever leek te spelen dan zijn eigen songs.”
“[Met de Grateful Dead] had ik een soort openbaring,” verklapte hij aan Mikal Gilmore van Rolling Stone: “Ik leerde er hoe ik die songs opnieuw kon spelen, door bepaalde technieken te gebruiken. Toen ik daarna weer met Petty ging optreden, gebruikte ik die technieken en ik ontdekte dat ik opnieuw kon spelen.”
Voortaan zou hij veel gevarieerder sets brengen, waarbij de setlist vlak voor het optreden werd bepaald en dan nog dikwijls ter plekke werd gewijzigd.
* * *
Maar de lijdensweg van Garcia en de zijnen was nog niet voorbij. Natuurlijk waren alle shows opgenomen met de bedoeling een live-LP op de markt te brengen.
We gingen naar zijn huis in Malibu,” vertelde Jerry Garcia, “dat ligt daar ergens… ver van de stad. Hij heeft daar grote honden rondlopen, zeker een stuk of zeven… We komen daar aan, en direct omsingelen die honden de auto.
Dylan was iets in zijn huis aan het rommelen en hij nam ons mee naar een soort zaal, met een open haard, houten lambrisering en een hoog plafond. Op tafel stond een goedkope ghetto blaster. Hij pakte de cassette, stopte die daarin en zei: ‘Vinden jullie ook niet dat de zang wat te hard staat, hier?’ Wij zitten daar maar te luisteren naar dat goedkope apparaat en hij zegt dan: ‘Ik vind dat er wat meer bas mag’.”
The Dead had het optreden van 12 juli integraal uit te brengen, maar daartegen stelde Dylan zijn veto.Hij schrapte drie van de beste versies: ‘Wicked Messenger’, ‘Ballad of Frankie Lee and Judas Priest’ en ‘Chimes Of Freedom’ en stond er op dat ze werden vervangen door – nog maar eens – ‘All Along the Watchtower’ en ‘Knockin’ On Heaven’s Door’ van een andere avond.
* * *
De plaat, Dylan And The Dead, verscheen pas anderhalf jaar na de tournee: op 6 februari 1989.
Er staan slechts zeven nummers op en geen enkel daarvan is de moeite waard. Dylan worstelt zich mompelend door de teksten, hele lappen overslaand of door elkaar haspelend. De band doet zijn best om hem te volgen.
Een van de drummers van de band, Tim Hart, bekeek het zo: “We probeerden een zanger te begeleiden op songs die niemand kende. Het was niet ons beste werk – en het zijne trouwens ook niet. Ik snap niet waarom iemand zoiets op plaat wou uitbrengen.”
En toch deed de live opname het beter dan Dylans recente studiowerk en bereikte zelfs een 37ste plaats in de Billboard-albumlijst. Maar dat was misschien meer te danken aan de nasleep van het succes van de Traveling Wilburys, waarvan de plaat een paar maanden eerder was verschenen.
Ondanks de tegenvallende verkoopsresultaten van zijn laatste paar platen, Empire Burslesque en Knocked Out Loaded besluit Bob Dylan het nog één keer te proberen. Een haast totaal gebrek aan inspiratie speelt hem nu al een jaar of twee parten. Noodgedwongen neemt hij daarom opnieuw zijn toevlucht tot het opnemen van covers.
Begin maart
De opnamen gaan van start op 5 maart 1987. In de Sunset Sound Studios van Hollywood verzamelt Bob een groepje muzikanten rond de Indiaanse gitarist Jesse Ed Davis: pianist James Ehinger, Gary Ray (van de Showdown Band) op clarinet, plus de ritmetandem Mark A. Schatzkamer en Robert Tsukamoto.
De productie is in handen van David Briggs, sinds 1968 zowat de vaste producer van Neil Young. Het lijkt een ideale keuze want, zoals Joel Bernstein na zijn dood in 1995 uitlegde: “Hij probeerde steeds de beste uitvoering uit de artiest te krijgen. Maar boven alles zorgde hij ervoor dat de luisteraar een realistisch beeld kreeg van de muziek zoals die live werd gespeeld in de kamer. Dat was waar hij naar streefde: een live geluid in de kamer! En om dat te bereiken schuwde hij geen enkel technologisch trucje.”
Veel gegevens zijn er niet bekend over deze sessies, want de boekhouding kreeg niet veel aandacht. De geluidstechnicus die de nota’s bijhield gaf meestal zo maar een naam aan de composities die hij niet kende. De genoteerde titels zijn: ‘Street People’, Side Walks’, ‘Shake Sugaree’ en ‘My Prayer’.
‘Shake Sugaree’ wordt soms toegeschreven aan Gerry Garcia van The Greatful Dead, maar eigenlijk werd het nummer geschreven door Elizabeth Cotton. (zie http://forum.goddeau.com/viewtopic.php?p=132409#p132409 voor meer uitleg)
‘Side Walks’ dook in februari 2007 plots op. Het blijkt een cover te zijn van een song van soullegende Solomon Burke, uit 1979. Iemand bood een tape te koop aan met daarop vier volledige takes van Dylans versie van het nummer. De gevraagde prijs van 12 500 dollar bleek wat te hoog gegrepen. Daarom maakte de verkoper cassetten van de band, die voor 50 dollar per stuk de deur uitgingen.
‘Side Walks’
Een week later is Bob Dylan aanwezig bij een herdenkingsconcert ter gelegenheid van de 50ste verjaardag vanhet overlijden van George Gershwin. Hij brengt er een prachtige versie van ‘Soon’. Het optreden in de Brooklyn Academy Of Music van New York is op 17 juli 1987 te zien op de Duitse zender ZDF-TV.
‘Soon’ op 17 juli 1987
Einde maart
Voor de tweede sessie, op 27 maart, heeft Dylan een merkwaardige groep muzikanten om zich heen verzameld. Daarvoor contacteerde hij ex-Sex Pistol Steve Jones. “Hij belde me op en vroeg of ik een band kon samenstellen om wat sessies te doen. Ik zei ja. Paul Simonon van The Clash was op dat moment in de stad. En de gitarist met wie ik toen werkte ook en de drummer uit de band van Pat Benatar.”
Met twee Britse punkers en twee Amerikaanse rockers legt de zanger zich toe op het op band zetten van… een aantal rhythm & bluesnummers. ‘Chain Gang’ van Sam Cooke en ‘If You Need Me ‘ van Wilson Pickett passeren de revue. ‘Sally Sue Brown’ is van Arthur Alexander en ‘Shake Your Money’ waarschijnlijk van Emore James.
Begin april
Het lijkt een logische stap om dan maar over te gaan op zwarte muzikanten. Raymond Lee Pounds is de drummer van Stevie Wonder op diens Songs in the Key of Life en tourde met Barry White, Lou Rawls en The Temptations. James Jamerson is DE bassist van Motown. En voor de solo’s riep Dylan de hulp in van de gitarist van de Red Hot Chili Peppers: Jack Morris Sherman. Met deze wonderlijke combinatie muzikanten vonden twee sessies plaats: op 3 en 11 april.
Het songrepertoire vloog weer alle kanten uit: van een countrysong van Merle Haggard, over ‘Just When I Needed You Most’ van Randy Vanwarmer (!) tot ‘Willie And The Hand Jive’ van Johnny Otis.
Drie songs kwamen in aanmerking om officieel te worden uitgebracht: ‘Ninety Miles An Hour’ van Hank Snow, ‘Important Words’ van Gene Vincent en ‘When Did You Leave Heaven?’ uit de musical Sing, Baby, Sing (1936).
Hoewel dat laatste nummer in een andere versie op de plaat verschijnt. Daarbij heeft de geluidstechnicus Stephen Shelton plaats genomen achter het drumstel en krijgt Dylan verder enkel hulp van Madelyn Quebec. Er zijn geen gegevens over de opnamedatum van die sobere uitvoering.
Einde april
Daarna laste Bob een pauze in, om wat andere dingen te gaan doen.
Op 14 april dook hij op in Memphis. Ringo Starr was daar een plaat aan het opnemen met de legendarische producer Chips Moman – de man verantwoordelijk voor de beste plaat van Elvis Presley: Elvis in Memphis. Maar ook is hij, samen met Dan Penn, de auteur van Southern soul klassiekers als ‘Do Right Woman’ (Aretha Franklin) en ‘Dark End Of The Street’ (James Carr).
Bob Dylan gaat er harmonica spelen en zingt zelf ook een strofe op ‘Wish I Knew Now (What I Knew Then)’. De opnamen worden echter nooit uitgebracht omdat de drummer in die periode zelden nuchter was. Het nummer zou door Dylan zijn geschreven.
Dylan maakt van de gelegenheid gebruik om Graceland te bezoeken en ook de plaats waar Martin Luther King werd vermoord.
Een week later is hij terug in Los Angeles, waar hij tijdens een concert van U2 een verrassingsoptreden doet. Tijdens een etentje vertelt Bono hem over een nummer dat hijonlangs heeft gedroomd. Toen hij wakker werd zat het in zijn hoofd. Hij vraagt Dylan of het soms een oud nummer van hem is. Dat blijkt niet het geval. Hij is wel bereid om de song verder samen af te werken.
“Hij vindt het heden heel belangrijk,” legt Bono later uit, “Bob Dylan zijnde. Hij voelt zich gevangen in het verleden en dat is hij ook, in zekere zin. Ik bedoel, niemand vraagt Smokey Robinson om op elke plaat een nieuwe ‘Tracks of my Tears’ te zetten… We waren wat samen aan het schrijven en hij kwam met enkele prachtige regels. En dan zegt hij: ‘nee, schrap dat maar.’ Kun je dat geloven? Hij vond het te kort staan bij wat mensen verwachten van Bob Dylan.”
De song is ‘Love Rescue Me’.
Dylan is zelfs bereid om wat mee te zingen bij de opname van het nummer. Dat gebeurt in juni, tijdens een sessie geproducet door Jimmy Iovine. Rattle And Hum wordt uitgebracht in oktober ‘88.
Dylan gaat ook even opnieuw acteren. Hij speelt een klein rolletje in Backtrack, een film van Jodie Foster. Daarin speelt hij een kunstenaar die een getuige van een moord beschermd. Dylan is 50 seconden in beeld.
Ook Neil Young speelt mee.
Begin mei
Op 1 mei worden de sessies hervat. Natuurlijk is de band weer geheel vernieuwd. Danny Kortchmar is een Westcoast gitarist, wiens naam steevast opduikt op platen van James Taylor, Jackson Browne en David Crosby.
Bassist Randy Jackson is afkomstig uit Baton Rouge en zat op dat moment in de rackband Jouney.
Steve Jordan was de drummer van Saturday Night Life en had net de drumstoel van de Roling Stones warm gehouden tijdens de opnamen van Dirty Work. Charlie Watts was op dat moment tijdelijk werkonbekwaam wegens teveel van… van alles.
Een uitstekende versie van ‘Let’s Stick Together’ van Wilbert Harrison is het meest hoopvolle resultaat. Verder passeerden ook ‘Rock ‘n’ Roll Ruby’ van Johnny Cash, ‘Listen To Me’ van Buddy Holly en opnieuw ‘Important Words’ van Gene Vincent.
‘Ugliest Girl In The World’ is een overblijvertje van The Grateful Dead tekstschrijver Robert Hunter. Dylan schaafde de tekst wat bij en verzon de melodie.
Willie Green, Terry Evans en Bobby King vormden het fantastische achtergrond koor op vele platen van Ry Cooder. Samen met de kersverse mevrouw Dylan, Carolyn Dennis, en haar moeder Madelyn Quebec, voegden King en Green op 5 mei gospelklanken toe aan de track ‘Sally Sue Brown’.
Begin juni
Dylan’s manager, Elliott Roberts, heeft een aantal optredens op touw gezet van zijn cliënt samen met The Grateful Dead. De repetities vinden plaats in Club Front in San Rafael, Californië.
Over deze samenwerking kun je in een volgend hoofdstuk meer lezen.
Einde juni
Na zijn terugkeer in Los Angeles, herneemt Dylan de sessies voor Down In The Groove.
Van Robert Hunter heeft Dylan opnieuw enkele teksten gekregen. Daarvan lijkt ‘Silvio’ hem het best bruikbaar.
Op 16 juni neemt Bob de basistrack er van op, in een minimale bezetting van enkel bassist Nathan East en drummer Mike Baird, naast zijn eigen gitaar.
Enkele leden van de Grateful Dead, Jerry Garcia, Bob Weir en Brent Mydland, komen hem dan helpen bij het inzingen. Zij worden daarbij bijgestaan door Dylans vrouw en schoonmoeder.
Voor de 19de eeuwse folkballad ‘Shenandoah’ heeft hij enkel de hulp van de bassist en de beide zangeressen nodig.
Naast de beide nieuwe nummers vertrouwd deze band ook nog een versie van ‘Rank Strangers To Me’ aan de tape toe. Dylan kent het nummer van de eerbiedwaardige bluegrassband The Stanley Brothers. ‘You Can’t Judge A Book By Looking At The Cover’ is dan weer van Willie Dixon.
De volgende dag vindt een laatste sessie plaats. Dylan vond de minimale bezetting blijkbaar wel prettig werken want naast zijn eigen gitaar kiest hij als enig ander instrument voor een bas. Daarvoor doet hij beroep om de man van Joni Mitchell: Larry Klein. Om het geluid toch wat voller te maken krijgen de beide vaste zangeressen versterking van twee andere: Alexandra Brown en Peggi Blu.
Samen nemen ze een nieuwe versie op van ‘Rank Strangers To Me’, plus ‘Ninety Miles An Hour (Down A Dead End Street)’, een countryhit van Hank Snow uit 1963.
Ook ‘Important Words’ van Gene Vincent krijgt een definitieve uitvoering.
Het afwerken van de plaat laat Dylan over aan technicus Stephen Shelton. Die vraagt Bobby King en Willie Green nog even terug om, op 23 juni, wat extra backing vocals toe te voegen aan ‘Ninety Miles An Hour’.
Tijdens de afgelopen maanden heeft Dylan ook nog twee andere covers opgenomen:
‘Got Love If You Want It’ van Slim Harpoen ‘Pretty Boy Floyd’ van Woody Guthrie.
Hiervan zijn geen opnamedata bekend. De Guthrie cover is bedoeld voor een tribute plaat van het Folkways label: A Vison Shared.
Na de korte tournee met The Grateful Dead in juli, gevolgd door een derde tournee met Tom Petty en diens Heartbreakers.
De lange weg naar de release van Down In The Groove
Op 18 januari 1988 verlengt hij zijn contract bij CBS/Columbia voor nog eens tien cd’s. De platenfirma verspreidt onmiddellijk promo-cassettes van Down In The Groove.
Let’s Stick Together
When Did You Leave Heaven?
Got Love If You Want It
Ninety Miles An Hour
Sally Sue Brown.
Ugliest Girl In The World
Silvio
Important Words
Shenandoah
Rank Strangers.
Twee nummers van deze eerste versie zullen de uiteindelijke versie niet halen: ‘Got Love If You Want It’ en ‘Important Words’.
Een maand later volgt een tweede, aangepaste versie van de promo-cassettes. ‘Important Words’ is geschrapt en vervangen door het beste nummer van de oundtrack van Hearts Of Fire: de cover van ‘The Usual’ van he John Hiatt.
Let’s Stick Together
When Did You Leave Heaven?
Got Love If You Want It
Ninety Miles An Hour
Sally Sue Brown
Ugliest Girl In The World
Silvio
The Usual
Shenandoah
Rank Strangers.
Pas een jaar na de opname, verschijnt Down In The Groove eindelijk,op 19 mei 1988.
Opnieuw is de tracklist aangepast. ‘The Usual’ is opnieuw verdwenen en vervangen door een veel zwakker song uit de Hearts Of Fire sessies: ‘Had A Dream About You, Baby’.
Ook van ‘Got Love If You Want It’ en ‘Important Words’ is er geen spoor meer. Dat eerste nummer staat, per ongeluk, nog wel op de in Argentinië geperste exemplaren van de plaat.
Dylan is blijkbaar terug de archieven in gedoken, want ‘Death Is Not The End’ is een overblijvertje uit 1983. Een merkwaardige keuze, vooral omdat ‘Blind Willie McTell’ en ‘Foot Of Pride’ van diezelfde Infidels sessies toen ook nog onuitgebracht waren.
Beide “nieuwe” songs zijn bewerkt met overdubs. Voor ‘Death Is Not The End’ deed Dylan zelfs beroep op een paar hip-hoppers uit New York: Full Force. Jammer genoeg is daarvan weinig te merken. Hun backing vocals klinken niet anders dan die van om het even wie.
Net als bij Knocked Out Loaded waren de reacties haast unaniem negatief. Opnieuw is de plaat erg kort en zijn er veel covers. Hoewel er nog minder exemplaren van verkocht worden dan van de voorganger is de hoogste notering een 61ste plaats in de Amerikaanse hitlijsten en een 32ste in de Engelse.
Dylan verdedigde het grote aantal covers op de plaat: “Er is geen regel die zegt dat iemand zijn eigen nummers moet schrijven. En ik doe dat. Ik schrijf veel nummers. En dan? Je kun Ik schrijf veel nummers. n eigen nummers moet schrijven,”962 opnam voor dit toneelstuk.t ook een nummer nemen dat iemand anders heeft geschreven en dat tot het jouwe maken. Ik zeg niet dat op deze plaat definitieve versies staan van wat dan ook, maar ik vond die nummers wel goed. Af en toe moet je eens wat van iemand anders zingen.”
Rolling Stone zou de plaat in 2007 bestempelen als Dylans allerslechtste prestatie. Dat is misschien wat overdreven. Zowel het openingsnummer ‘ Let’s Stick Together’ als de laatste song ‘ Rank Strangers to Me’ zijn sterke covers. Ook zijn country-gospel versie van ‘Shenandoah’ is zeer de moeite waard.
‘Silvio’ verscheen in juni 1988 op single en – in tegenstelling tot heel veel andere recente songs – bracht Dylan het nummer vrij dikwijls live tijdens de volgende jaren. Later wordt het ook een aantal keren geselecteerd voor verzamelaars als Greatest Hits, Vol. 3 en zelfs The Essential Bob Dylan. Voor de b-kant van de single werd terug gegrepen naar een nummer van Empire Burlesque sessies: ’Driftin’ Too Far From The Shore’.
‘Death Is Not The End’ werd in 1996 gecoverd door Nick Cave en Freek de Jonge bestormde een jaar later de hitlijsten van de Lage landen met een hertaling als ‘Is er leven na de dood?’.
Opvallend is dat haast alle songs op Down In The Groove gaan over vervreemding, ouderdom en dood. Daarmee vormen ze een voorproefje van de thema’s die de volgende decennia zijn nummers zullen beheersen.
‘Silvio’ live op 12 augustus 2003 in de Hammerstein Ballroom, New york.
Op 15 mei 1986, terwijl Bob Dylan nog volop bezig was met het afwerken van Knocked Out Loaded, kondigde Lorimar Productions aan dat de zanger zou gaan meespelen in een film: Hearts Of Fire.
Met zo een beroemde acteur, plus de succesvolle regisseur Richard Marquand (Return Of The Jedi, Jagged Edge) was de kans groot dat dit een kaskraker zou worden. Dylan ontving waarschijnlijk één miljoen dollar ontvangen voor zijn acteerwerk.
Er was ook overeengekomen dat hij vier nieuwe nummers zou schrijven voor de soundtrack.
De producers wilden dan ook geen risico’s nemen. Het oorspronkelijke scenario was van Scott Richardson. Maar eens Dylan was gestrikt, besloot de studio dat het script moest worden herschreven omdat, in hun ogen, Richardson te jong was voor een film met de legendarische zanger.
Joe Eszterhas werd aangetrokken. Die opvliegende vent was op dat moment Hollywoods “gouden jongen” met successen als Flashdance, Jagged Edge en Basic Instinct.
Dylan zag het toen niet meer zitten, maar het contract was getekend.
De opnamen vonden gedeeltelijk plaats in Engeland.
Om het begin van de opnamen aan te kondigen werd op 18 augustus 1986 een persconferentie gegeven in het National Film Theater in London. Regisseur Richard Marquand (Return Of The Jedi, Jagged Edge) en de twee hoofdrolspelers stonden de verzamelde pers te woord. Uit het artikel van John Bauldie in The Telegraph blijkt vooral dat Dylan het allemaal erg vervelend vond.
Vraag: “Waarom doe je mee aan een film?”
Antwoord: “Wel, weet je, ik heb toch niks beters te doen op het ogenblik.”
Vraag: “Heb je plannen voor na deze film, Bob?”
Antwoord: “Zwerven en daarna misschien opnieuw op tournee gaan.”
Vraag: “Je deed je laatste tournee met Petty voor het geld. Is dat je nieuwe filosofie?”
Antwoord: “Ik doe het altijd voor het geld! Wat is daar nieuw aan?”
Het verhaal is dan ook niet erg inspirerend: Billy Parker (Bob Dylan) is een rock-ster op zijn retour. Toevallig ontmoet hij de jonge zangeres Molly McGuire (Fiona Flanegan). Hij neemt haar onder zijn hoede tijdens een Britse tournee. Molly wordt er “ontdekt” door de geslepen promoter James Colt (Rupert Everett). Die haalt haar op het podium en… in zijn bed. Verslagen en dronken vlucht Billy terug naar zijn boerderij, terwijl Molly successen bereikt. De twee vinden mekaar echter terug wanneer zij een triomfantelijke tournee door de Verenigde Staten doet.
Of zoiets.
Tijdens de persconferentie had Dylan al laten vallen dat hij nog geen nieuwe songs had geschreven. Toen ze op 27 en 28 augustus de Townhouse Studio’s in London introkken om wat nummers op band te zetten had hij er maar drie klaar. ‘Had A Dream About You, Baby’ , ‘Night After Night’ behoren niet tot zijn beste werk en ‘To Fall In Love With You’ was nog zwakker.
Nood gedwongen moest hij zijn toevlucht nemen tot het coveren van werk van anderen: ‘Old Five And Dimer’ van Billy Joe Shaver en ‘A Couple More Years’ van Shel Silverstein. Maar het beste was een stevige cover van ‘The Usual’ van John Hiatt.
Bij de opnamen kreeg hij hulp van gitarist Eric Clapton, bassisten Ron Wood en Kip Winger, pianist Beau Hill en drummer Henry Spinetti. Later voegden The New West Horns daar nog blazers aan toe.
De opnamen op locatie vonden plaats in Wales: in het amusementspark Coney Beach bij het kuststadje Porthcawl en in het nabij gelegen Southerndown.
De zangeres Linda Thompson ging hem daar opzoeken. “Hij had laten weten dat hij mij wou ontmoeten,” vertelt ze. “Dus ging ik naar zijn caravan. Hij had een boxer-short aan en ik kon mijn ogen niet van zijn benen afhouden. Ze waren zo dun! Alles wat ik wist te bedenken was: ‘Je benen zijn zo dun.’ En hij zei:’ Ja, ik ben op dieet. Het levenslang-fit dieet. Je mag uitsluitend fruit eten voor de middag.’
Het was half elf in de ochtend en hij zat daar met een glas cognac in zijn hand.
Ik zei: ‘Mag alcohol van dat dieet?’
En hij antwoordt – op de hem eigen manier: ‘Ik denk van wel’.”
Daanaast kreeg hij ook bezoek van Christopher Sykes van de BBC. Die trachte hem te interviewen voor het programma Arena. Hoewel Dylan een interview had toegstaan, was hij niet erg toeschietelijk om mee te werken.
Begin oktober verhuisden de filmopnamen naar Toronto in Canada.
Carole Childs probeerde Dylan te overtuigen haar over te laten komen, maar hij weigerde haar te zien. Hij was haar wat moe geraakt. Maar dat wil niet zeggen dat hij geen vrouwelijk gezelschap wou: Susan Ross bleef wel in de buurt.
Tegenover haar verklaarde hij: “Weet je, wat de mensen ook vertellen, ik heb genoeg geschreven. Als ik nooit nog één nummer schrijf, kan niemand mij iets verwijten.”umentaire is interessanter dan de film die ondertussen werd opgenomen. and.insshow epen jaar. voor sessies die om midderna
Op 10 oktober werd een verrassingsconcert aangekondigd van Bob Dylan en Fiona Flanagan. Zo’n duizend “gelukkigen” wachtten die avond tweeëneenhalf uur voor Bob het podium opklom. Hij speelde een paar noten op zijn gitaar, waarna Fiona Flanagan een liedje playbackte.
Het zogenaamde concert bleek een scène te zijn voor de film Hearts Of Fire.
Een week later vond de laatste opnamedag plaats. Christopher Sykes was Dylan achterna gereisd naar Toronto.
Zoveel volharding mocht worden beloond, vond Dylan blijkbaar. Hij was bereid hem te ontvangen in zijn trailer. Hoewel hij meer geïnteresseerd leek in tekenen dan in praten, ging hij toch dieper in op het thema van de film. “Artiesten streven in het begin van carrière roem en rijkdom na,” legde hij uit. “Die rijkdom is interessant, maar die roem valt zwaar tegen. Als je een kamer binnenkomt is het afgelopen. Dan zie je niemand meer normaal doen.”
Het interview werd uitgezonden door BBC1 in Engeland in de Arena documentaire Getting To Dylan. De documentaire bleek interessanter dan de film waar het allemaal om draaide.
De film ging een jaar later pas in roulatie. Naast allerhande andere strubbelingen was regisseur Richard Marquard op 4 september 1987 overleden aan een hartaanval. Hij was pas 49.
Dylan beweerde later dat de producers van de film zijn dood hadden veroorzaakt.
De trailer van Hearts of Fire
De première van Hearts of Fire vond plaats op 9 oktober 1987, in het Odeon Marble Arch in Londen. Hoewel Dylan die dag in het Londense Mayfair Hotel verbleef, weigerde hij naar de vertoning te gaan.
De film was na het overlijden van de regisseur haastig afgewerkt en het resultaat was erg zwak. Dylan, waar het toch allemaal om draaide, ziet er erg op zijn ongemak uit. Ook de bijrolletjes van Ian Dury, Richie Havens en Ron Wood stellen niet veel voor. De muziek van Dylan, Neil Young, Shel Silverstein, John Hiatt en nog wat mindere goden moet de meubelen redden.
De film liep slechts twee weken en werd dan al uit roulatie gehaald.
In de Verenigde Staten kwam de film zelfs nooit in de zalen.
De – erg korte – soundtrack van Hearts Of Fire lag op 20 oktober in de winkels. Daarop staan drie songs door Dylan, vier van Fiona en drie van Rupert Everett.
Omdat ‘Night After Night’ en ‘Had a Dream About You Baby’ nooit elders verschenen heeft de cd toch nog enige waarde voor verzamelaars. Wel staat die tweede song, in een andere mix, later ook op Down in the Groove. ‘De cover van ‘The Usual’ verscheen ook als single, maar enkel in Europa.
Skyline Recording Studios – Topanga Park, Californië
In de lente van 1986 was Dylan op tournee geweest in Australië en Nieuw Zeeland. Hij werd daarbij begeleid door Tom Petty en diens band The Heartbreakers. Voor de zomer stond er een Amerikaanse tournee geprogrammeerd met diezelfde begeleiders.
Zijn platenfirma, CBS, wilde graag het ijzer smeden terwijl het heet was. De Biograph box set en het Farm Aid optreden met de Heartbreakers waren allebei goed ontvangen. De tournee zagen ze dan ook als ideale promotie voor een nieuwe LP.
Gek genoeg deed Dylan geen beroep op zijn live band. Misschien omdat die zelf ook plaatopnamen op het programma hadden staan.
Einde oktober van het vorige jaar had Dylan een aantal jamsessies gehouden om muzikanten uit te testen voor eventuele opnamen. Uit die sessies koos hij zijn ritmesectie: drummer Raymond Lee Pounds en bassist Vito San Filippo. Die basis werd aangevuld met een steeds wisselende poel klasbakken van studiomuzikanten. Iedere dag stond er een andere combinatie van muzikanten in de studio, van jonge snaken als The Blasters en Los Lobos, tot oudgedienden als Al Kooper, T-Bone Burnett en Motown bassist James Jamerson.
De opnamen begonnen op 17 april, in de Californische Skyline Recording Studios.
Maar er was een probleem: Dylan had geen nieuwe songs geschreven. Daarom wou hij een aantal rock en bluesnummers coveren.
Aan gitarist Ira Ingber die de sessies voor Empire Burlesque had geleid, vroeg hij “‘Kunnen we het in één week klaren?’ Ik zei: ik denk niet dat we het in één week klaarspelen. Hij wou gewoon een band om te spelen en te zingen, maar dan kwamen we in de wereld van het opnemen en dat is andere koek. Hij begreep snel dat hij er niet zo snel van af kwam.”
Volgens Dave Alvin van The Blasters werd hem uitdrukkelijk verteld dat het zou gaan om Self Portrait Volume Two. Hij heeft het over sessies van dertien uur – uitsluitend covers, allemaal pure rock & roll.
“We deden van alles,” vertelt Dave Alvin, “van ‘Look Over Yonder Wall’ van Elmore James tot ‘Rollin’ and Tumblin’. Maar dan werd het pas echt te gek: Dylan speelde akoestisch en ik elektrisch. En hij zei: ‘Ken je dit?’en dan begon hij zo’n oud nummer van Warren Smith te zingen [‘Red Cadillac & a Black Moustache’]
En dan deden we ‘Rock With Me Baby’ van Johnny Carroll. We namen het één keer op met de
kernband en dan kwamen de meisjes er bij en een blazersectie en dan namen we het opnieuw op. In één klap veranderde het geluid van Elvis in de Sun periode naar Elvis bij RCA.”
Journalist Mikal Gilmore was getuige van een aantal van deze sessies. Hij was door Rolling Stone ingehuurd om een omslagverhaal te schrijven. In zijn artikel schrijft hij dat de muzikanten “zo’n twintig songs [opnamen]: pure R&B, Chicago-blues, robuuste gospel en rauwe hillbilly.”
“Ze speelden prima spul,” verduidelijkt hij: “En het was alsof hij de teksten ter plaatse verzon. Het was niet altijd goed te begrijpen wat hij zei, maar wat ze speelden klonk echt fantastisch, daar in Skyline… Ze namen een pak op. Ik was er – alles bij elkaar – zeker een uur of twaalf, gespreid over twee-drie dagen. De banden liepen voortdurend. En veel van wat ze opnamen klonk redelijk wonderlijk. Hij had een fijne, grote rock & roll band – niet gelijk die band die hij bij had bij die Budokan tour. Ze konden er echt wat van.
Hij deed zijn eigen ding, maar het was pure rock & roll, al beweerde hij dat hij nooit rock & roll speelt.
Terwijl ik daar in de studio was leek hij helemaal geen probleem te hebben met een studio omgeving. Hij werkte snel, ging van track naar track en wist goed waar hij naar toe wilde.”
Na een dag of tien begon de boel uit elkaar te vallen. Dylan had gehoopt dat hij inspiratie uit de songs kon halen om nieuwe nummers te schrijven. Toen dat niet gebeurde, begon hij iedere dag andere muzikanten er bij te halen.
Zo vertelt drummer Charles Quintana: “Ik nodigde twee gasten mee uit: een fantastische bassist en een ongelofelijke gitarist. Allebei technisch uitzonderlijke goed. Ik zei tegen hen: als we beginnen spelen, volg mij gewoon. Gewoon mij volgen… Ik had drie maanden met Bob gespeeld, dus ik wist min of meer wat ik kon verwachten. Maar eens we daar aankwamen, stonden die gasten zo in bewondering voor Bob en ze deden zo goed hun best, dat ze er niks van bakten.”
Het roer omgegooid
Tegen het einde van april was de fut er uit en Dylan was het beu. Hij kwam pas rond vier uur in de ochtend opdagen voor een sessie die om middernacht had moeten beginnen.
Bij gebrek aan nieuwe songs begon Dylan dan maar wat overblijvers uit vroegere sessies onder handen te nemen. Zo kreeg ‘Drifin’ Too Far From Shore’, opgenomen in juli ’84, een aantal overdubs. Vijf dagen lang wordt er aan gewerkt. Tussendoor probeerde Dylan met de uitstekende muzikanten een musicalnummer van Rodgers en Hammerstein op band te zetten: ‘You’ll Never Walk Alone’. Hij moet daarbij vooral de versie van Ray Charles uit 1963 voor ogen hebben gehad, want ook enkele songs die door de blinde rhythm en blueszanger de hitlijsten werden ingzongen krijgen wat aandacht:‘Unchain My Heart’ van Bobby Sharp ‘Lonely Avenue’ van Doc Pomus.
Begin mei verschoof de aandacht naar een ander oud nummer: ‘New Danville Girl’. Dylan had de song opgenomen in december 1984. Hij was blijkbaar niet helemaal tevreden over de tekst die hij toen samen met Sam Shepard had geschreven. De song kreeg een nieuwe titel: ‘Brownsville Girl’, nieuwe zang met aangepaste tekst en twee nieuwe strofes, een overenthousiast dameskoortje, een trompet en saxofoon.
Oud-gediende Al Kooper kreeg er genoeg van: “Het was frustrerend, omdat als ik me ergens mee bemoei, wil ik er ook echt voor gaan. Ik deed suggesties [die werden genegeerd] en dan ben ik het afgestapt….
Er was genoeg materiaal om een prima LP mee te maken. Er waren een paar fantastische dingen opgenomen tijdens die sessies, maar ik denk niet dat we er ooit iets van zullen horen.”
Zonder Kooper werd op 5 mei begonnen aan een song van Kris Kristofferson: ‘They Killed Him’.
De countryzanger wou, na een onderbreking van vijf jaar, zijn solo-carrière nieuw leven inblazen en was alvast begonnen met het schrijven van enkele nieuwe songs die op het politiek geëngageerde Repossessed zouden terecht komen.
Met ‘They Killed Him’ brengt hij een eerbetoon aan zijn grote mannen, die allemaal stierven voor hun idealen: Jesus, Martin Luther King, Mahatma Gandi en de Kennedy’s…
Dylan moet zelf ook hebben ingezien dat de song iets kon gebruiken om boven de BondZonder Naam-achtige tekst uit te raken. Maar of een kinderkoor nu echt de oplossing was?
De volgende dag probeerde Dylan eerst ‘Too Late, She’s Gone’ van de mij verder onbekende songschrijvers Tim Davis en Ricky Clinton Ryan. Daarna schakelde hij over op de country-gospel standaard ‘Precious Memories’. Een groot aantal verschillende versies van deze song passeerden de revue, voor Dylan besloot dat de song het best tot zijn recht kwam in een reggae ritme… met steel drums!
Under Your Spell
Van de acht songs op Knocked Out Loaded zijn er drie waarbij Bob Dylan vermeld staat als co-auteur. Eentje daarvan, ‘Under Your Spell’, is geschreven samen met Carole Bayer Sager. Carole was in die tijd getrouwd met Burt Bacharach, maar had zelf ook haar sporen verdiend als songwriter (‘A Groovy Kind Of Love’) en zangeres (‘Your Moving Out Today’). Zelf beweerde ze achteraf dat haar bijdrage aan de song niet veel meer was geweest dan de titel.
De melodie was zowat het enige resultaat van een vier daagse sessie in Engeland, in november 1985.
Op 17 november 1985 was Bob Dylan naar de Britse hoofdstad gevlogen, op uitnodiging van de BBC. Die wilden zijn 25 jarig jubileum als artiest vieren in het programma Old Grey Whistle Test. Het was de bedoeling dat hij, voor het eerst in twintig jaar, in Londen opnamen zou maken.
Dylan was op de uitnodiging ingegaan omdat hij, zoals hij twee maanden daarvoor al had aangekondigd, graag wou samenwerken met Dave Stewart van de Britse popband Eurythmics. Hij omschreef Stewart toen als “een onbevreesd vernieuwer”.
De opnamen zouden dan ook plaatsvinden in The Church van Eurythmics. Zoals de naam het aangeeft is dat een tot opnamestudio omgebouwde kerk.
Dylan had met Stewart afgesproken in diens huis. Toen hij aanbelde kwam een jonge vrouw opendoen.
“Is Dave thuis?” informeerde de zanger.
“Nee,” antwoordde de vrouw, “maar hij zal dadelijk wel komen.”
De gast kreeg een biertje aangeboden en installeerde zich aan de keukentafel.
Een uurtje later kwam de heer des huizes thuis van zijn werk. De man was zeer verbaasd Bob Dylan aan te treffen in zijn keuken. De Dave in kwestie bleek immers niet de gitarist van Eurythmics te zijn, maar een loodgieter.
De opnamen vonden plaats van 20 tot 23 november. De echte Dave Stewart had Blondie drummer Clem Burke uitgenodigd, bassist John McKenzie van de Welshe rock band MAN en toetsenist Patrick Seymour. Dylan had echter geen songs meegebracht. Hij had gehoopt inspiratie op te doen tijdens jamsessies.
Tijdens een van de sessies waren ook The Waterboys uitgenodigd.
“Iemand vertelde ons dat Bob in Londen was,” vertelt Mike Scott. “Er werd geregeld dat wij mee konden gaan spelen. We trokken naar The Church, waar hij aan het opnemen was met Dave Stewart.
Hij zei tegen ons: ‘Speel maar op. Gewoon blijven doorgaan. Het maakt niet uit wat. We knippen de beste stukjes er later wel uit en de rest gooien we weg.
Hij had wat losse fragmenten: een stukje strofe, misschien een refrein. Hij deed misschien af en toe wat van hmmm, maar echt aan de microfoon staan en zingen deed hij niet.”
De sessie leverden niet veel bruikbaars op en Old Grey Whistle Test kon op 26 november dan ook alleen maar twee rammelende jams tonen. Een riff van een andere jam recycleerde Dylan een half jaar later als basis voor ‘Under Your Spell’.
Een nakomertje
Half mei werden saxofonist Steve Douglas en trompettist Steve Madaio opgetrommeld om de songs wat op te leuken. En dat was ook de bedoeling van de Queens of Rhythm.
Terwijl de meisjes hun best stonden te doen ging Bob Dylan even een kijkje nemen in een andere studio. Daar waren Tom Petty en The Heartbreakers aan het werk. De Rolling Stone journalist liep daar toevallig ook rond. Volgens Mikal Gilmore was Dylan een heel ander man dan aan het begin van de sessies : “Zijn stemming was helemaal omgeslagen. Hij was slecht gezind en hij vertelde me dat hij al dat materiaal van de eerste sessies er uit had gegooid. Het zou een plaat worden van stukjes en beetjes. ‘Het is een beetje van alles’ zei hij tegen mij, “er zit geen lijn in of geen bepaald thema.”
Met Petty gooide hij het op een akkoordje: in ruil voor een afdankertje van The Heartbreakers droeg hij een ideetje aan voor ‘Jammin’ Me’. Volgens een getuige schreef hij de tekst van ‘Got My Mind Made Up’ op een kwartiertje in de hal.
De song werd nog snel even ingeblikt en de plaat was klaar.
Knocked Out Loaded
De plaat lag vanaf 14 juli 1986 in de winkels – twee dagen na het einde van de tournee!
Voor de titel vond Dylan inspiratie bij een song uit New Orleans song ‘Junco Partner’:
“Down the road came a Junco Partner
Boy, he was loaded as can be
He was knocked out, knocked out loaded
He was a’wobblin’ all over the street”
Het omschrijft goed de staat van dronkenschap waarin hij zich in die periode bevindt.
En de hoes kwam rechtstreeks van een affiche voor een b-film uit de jaren veertig. Tony Goodstone, de vriendin van Dylans assistent Gary Shafner, vond die in een tweedehandswinkel. Toen zij voorstelde om uit te zoeken wie de rechten op die poster bezat, zei de zanger: “Laat ze ons maar een proces aandoen.”
Nauwelijks 35 minuten muziek, acht songs – waarvan drie covers en drie samen met anderen geschreven – een kinderkoor en steel drums… Het is typerend voor het gebrek aan zorg en aandacht dat Bob aan de plaat had willen besteden.
Het mag dan ook niemand verbazen dat de verkoop teleurstellend was.
Knocked Out Loaded bleef steken op een teleurstellende 53ste plaats in de Billboard hitlijst. In Engeland kwam de plaat niet verder dan 35.
De meeste positieve reacties waren voor ‘Brownsville Girl’, dat door sommigen als een meesterwerk werd binnengehaald. Met elf minuten is dat dan toch meer dan één derde van de plaat.
peerke's plaatjes 3.0 